Tις ημέρες που διανύουμε ολοκληρώνεται κάτι περισσότερο από ένα έτος της έναρξης της καταστροφικής «ανάπλασης» του Πάρκου Αγρινίου.
Στα τέλη Αυγούστου 2013 ξαφνικά, εμφανίστηκαν μπροστά στα κατάπληκτα μάτια των πολιτών που ήταν αυτόπτες μάρτυρες οι μπουλντόζες της «ανάπλασης» του πάρκου. Ογκώδη και εχθρικά μηχανήματα για την οικολογική ισορροπία ενός πάρκου, με τη συνδρομή συνεργείων εργολάβων, δημοτικών υπαλλήλων και αστυνομικών δυνάμεων, ανέλαβαν να καταστρέψουν το τελευταίο στολίδι και πνεύμονα της πόλης του Αγρινίου.
Η απελθούσα πλέον δημοτική αρχή χρησιμοποιώντας ως επικοινωνιακό εργαλείο την ομόφωνη απόφαση έγκρισης του έργου από το δημοτικό συμβούλιο (αρ. 42/2012), προχωρούσε ολοταχώς σε μία επιθετική ενέργεια καταστροφής, βασιζόμενη σε μια μελέτη επιστημονικά αστήρικτη, αφού προερχόταν από παντελώς ακατάλληλους για σχεδιασμό τέτοιων έργων υπαλλήλους των υπηρεσιών του Δήμου.
Το τραγικό, ειρωνικό στοιχείο είναι ότι πολλοί από τους δημοτικούς συμβούλους εκείνης της εποχής, όπως προφορικά έχουν δηλώσει, δεν είχαν γνώση των λεπτομερειών του περιεχομένου της προαναφερόμενης «μελέτης». Όλα αυτά, στο όνομα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης κι ενάντια στους κανόνες της τέχνης και της τεχνικής διαχείρισης των Πάρκων όπως εφαρμόζονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Αντιθέτως το συγκεκριμένο έργο με κάποιο «μαγικό» τρόπο έχει απαλλαγεί από την υποχρέωση εκπόνησης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Όταν, στις αρχές Σεπτεμβρίου 2013, ήρθαν σε γνώση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού (της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου) οι καταστροφές της «ανάπλασης» και η συνολική εικόνα του τι πραγματικά προέβλεπε η μελέτη, η προαναφερόμενη Διεύθυνση εξέδωσε έγγραφο με το οποίο ουσιαστικά αναιρούσε την προηγούμενη απόφασή της και δήλωνε χαρακτηριστικά πως η αξιολόγηση της υπηρεσίας πραγματοποιήθηκε «επί τη βάσει κατ’ ελάχιστον ελλιπών στοιχείων».
Το Αγρίνιο, όπου η εφαρμογή των στυγνών μνημονιακών πολιτικών λιτότητας έχει ως συνέπεια μια ανθρωπιστική κρίση ορατή δια γυμνού οφθαλμού, στροβιλίζεται έκτοτε στις φρενήρεις εικόνες του ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου έργου της «ανάπλασης» του Παπαστράτειου Δημοτικού Πάρκου.
Εκείνην την εποχή, συστάθηκε ανοιχτή συνέλευση από ενεργούς πολίτες, με σκοπό την προστασία και την αναζωογόνηση του πάρκου. Κατά τη διάρκεια όλου αυτού του χρονικού διαστήματος, υπήρξε καθημερινός αγώνας προστασίας της βιοποικιλότητας του πάρκου με επιστημονική ανάδειξη της ακαταλληλότητας και επικινδυνότητας της μελέτης «ανάπλασης» για το ευαίσθητο οικοσύστημά του. Παράλληλα, ενδελεχής έλεγχος του φακέλου του έργου, έφερε στην επιφάνεια σημαντικά ντοκουμέντα που αποδεικνύουν γεωτεχνικά και νομικά, τον παράλογο και παράνομο χαρακτήρα της «ανάπλασης».
Τότε, ένας ανηλεής επικοινωνιακός πόλεμος μεθοδεύτηκε ενάντια στα μέλη της ανοιχτής συνέλευσης. Εκτοξεύθηκαν ψευδείς και συκοφαντικοί χαρακτηρισμοί, προκειμένου η κοινή γνώμη να πεισθεί ότι οι πολίτες όλων των ηλικιών, επαγγελμάτων, πολιτικών και κοινωνικών απόψεων που αγωνίζονταν να σταματήσουν την καταστροφική «ανάπλαση» ήταν ένα γραφικό και περιθωριοποιημένο κομμάτι της κοινωνίας.
Τα μικροαστικά αντανακλαστικά της επικοινωνιακής πολιτικής του τέως δημάρχου (ο οποίος παρεμπιπτόντως αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικός) και των αυλικών του, φρόντιζαν για μεγάλο χρονικό διάστημα να διασπείρουν τέτοιου τύπου προπαγάνδα, είτε μέσω ορισμένων τοπικών οικονομικά εξαρτημένων μέσων μαζικής επικοινωνίας είτε στόμα με στόμα μέσα στην κοινωνία του Αγρινίου. Συμπτώματα τοξικοεξάρτησης με τις καρέκλες της εξουσίας…
Η φυτοκομική και αρχιτεκτονική σύνθεση του συγκεκριμένου πάρκου, που ενδιαφέρει το κοινωνικό σύνολο για τα περιβαλλοντικά, ιστορικά και καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά του, δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε το Παπαστράτειο Πάρκο να είναι ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς κήπους στη δυτική Ελλάδα και ως τέτοιος χρειάζεται να θεωρείται μνημείο. Οι πυκνές φυλλωσιές των φυτών και οι κορμοί των δένδρων λειτουργούν ως καταφύγια για μικρόσωμα ζώα και πουλιά. Ουσιαστικά είναι μία δομή πρασίνου με δενδροστοιχίες και όχι μόνον, καθώς αποτελεί δεξαμενή φυτογενετικού υλικού και δημόσια περιουσία με διαρκή βιώσιμη παραγωγή σε βάθος χρόνου. Είναι βασικό στοιχείο πολιτισμού, το οποίο με κατάλληλη διαχείριση μπορεί να προσφέρει δυνατότητες οικονομικής ανασυγκρότησης για το Αγρίνιο και την ευρύτερη περιοχή.
Αυτός ο χαρακτηρισμός του μνημείου δεν περιέχει μόνον νομική υπόσταση ∙ η ίδια η κοινωνία έχει κάθε δικαίωμα να ορίσει την ιστορικότητα του χώρου. Ουσιαστικά αναλύουμε την έννοια του ιστορικού πάρκου που περιέχει μνήμες κοινωνικών αγώνων και αρχαιολογικά ευρήματα και μπορεί να λειτουργεί ως χώρος περισυλλογής, ανάπαυσης, άθλησης, ψυχαγωγίας, περιβαλλοντολογικής παιδείας.
Όλες οι εγκληματικές παρεμβάσεις στο Πάρκο, που έχουν πραγματοποιηθεί από τον Αύγουστο 2013 με ευθύνη της προηγούμενης δημοτικής αρχής, έχουν διαταράξει τη φυσιολογική λειτουργία του ευαίσθητου οικοσυστήματος που περικλείει, έχουν αλλοιώσει τη βοτανολογική του σύνθεση, αλλά και την ιστορική του φυσιογνωμία (εκριζώσεις δένδρων και θάμνων, καταστροφή του χώρου του φυτωρίου, άφθονο μπετόν, αποξήλωση του μνημείου των καπνεργατών).
Με το στεγνό «οικονομοτεχνικό» τρόπο σκέψης τους ασέλγησαν επί της αξίας που έχει η σαφής ορθολογική διαχείριση αυτής της όασης για τη βιωσιμότητα μιας πόλης, όπου η έκταση των χώρων πρασίνου της υπολείπεται τραγικά των διεθνών προδιαγραφών για να θεωρείται βιώσιμη. Αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες που αντιστοιχούν μόλις στο 7% του συνολικού προϋπολογισμού του έργου!
Αδιαμφισβήτητα, μετά τις προαναφερόμενες καταστροφές, την αντιεπιστημονική – εγωκεντρική στάση του προηγούμενου δημάρχου και των αυλικών του, φτάσαμε στο σήμερα ˙ στο χρονικό σημείο δηλαδή που είναι επείγουσα η ανάγκη για φυτοτεχνικά έργα συντήρησης και προστασίας της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του πάρκου και συγκεκριμένα έργα υποδομής, προκειμένου να διατεθεί και πάλι στην αστική καθημερινότητα, ως ανοιχτός ελεύθερα προσβάσιμος χώρος – ζωντανός πνεύμονας της πόλης.
Η βελτίωση και ανάδειξη των υποδομών του πάρκου μπορεί να γίνει με πολύ ήπια έργα ακρίβειας χειρουργικών επεμβάσεων, μέσω της σύστασης ειδικής υπηρεσίας διαχείρισης, φροντίδας και προστασίας του πάρκου με καταρτισμένο επιστημονικό γεωτεχνικό προσωπικό, με κηποτέχνες και δασοφύλακες που να εργάζονται υπό συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εργασιών αναζωογόνησης του πάρκου, ώστε να είναι εφικτή η βιώσιμη παραγωγή έργου σε βάθος χρόνου (όπως για παράδειγμα ο πολλαπλασιασμός και η διάθεση δενδρυλλίων και οπωροκηπευτικών καρπών στους πολίτες του Αγρινίου, κ.α.). Συγκεκριμένα προτείνουμε:
1. Σύνταξη ατομικού μητρώου – χωρικής βάσης δεδομένων για κάθε δένδρο και θάμνο του πάρκου ώστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα να καταγράφονται όλες οι εργασίες που γίνονται σ’ αυτά (κλαδέματα, φυτοπροστατευτικές δράσεις, καλλιεργητικοί χειρισμοί κ.τ.λ.), αλλά και να ελέγχεται η φυτοϋγεία τους προκειμένου είναι εφικτός ο προγραμματισμός των εργασιών διαχείρισης της βλάστησης του πάρκου.
2. Συντήρηση και αναζωογόνηση της υπάρχουσας βλάστησης που για πολλά χρόνια έχει αφεθεί στη τύχη της, με φύτευση των περιοχών που σε παλαιότερη φάση είχαν αναπλαστεί ανεπιτυχώς, με ανασύσταση δενδρώνα κι αμπελώνα με ντόπιες, σπάνιες παραδοσιακές ποικιλίες, με εμπλουτισμό των φυτικών ειδών και μελετημένη αναλογία φυλλοβόλων, αειθαλών, αρωματικών και θάμνων.
3. Ενσωμάτωση στοιχείων που αφορούν στην τοπική ιστορία, όπως η ανάδειξη της βελανιδιάς που ενέπνεε τον ποιητή Χατζόπουλο, του μνημείου των πεσόντων καπνεργατών, κ.τ.λ..
4. Διατήρηση των χωμάτινων διαδρομών και οριοθέτηση τους με φύτευση καλλωπιστικών θάμνων και παράλληλη αποκατάσταση του επιφανειακού δικτύου άρδευσης του Πάρκου, ενώ παράλληλα είναι ανάγκη να υπάρχει πρόβλεψη για τη δυνατότητα προσβασιμότητας για ανθρώπους με αναπηρία.
5. Ανακατασκευή της παιδικής χαράς με χρήση υλικών φιλικών για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, με ασφαλή λειτουργία και οικολογικό προσανατολισμό. Αυτή η φιλοσοφία μπορεί να ακολουθηθεί και στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις (κιόσκια, παγκάκια, κ.α.), με χώρους ξεκούρασης εναρμονισμένους στο φυσικό περιβάλλον κι όχι τσιμεντένιες κακόγουστες, άχαρες κατασκευές.
6. Συντήρηση της εξωτερικής λιθόκτιστης περίφραξης – μάντρας του Πάρκου, ως στοιχείου τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αλλά και για προστασία του χώρου από βανδαλισμούς, ανεξέλεγκτη κυκλοφορία δικύκλων κ.λπ..
7. Αναδόμηση των πέτρινων τοιχίων – αναβαθμίδων στο εσωτερικό του πάρκου (με χρήση τεχνικής ξερολιθιάς).
8. Ανασύσταση του υπάρχοντος δικτύου ηλεκτροφωτισμού και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Παράλληλα είναι αδήριτη η ανάγκη για πλήρη αποκατάσταση του πάρκου με διατήρηση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του και καλλιέργεια υπηρεσιών εξωστρεφούς προσανατολισμού, ώστε να αποτελέσει πολιτισμικό τοπίο έλξης – περιβαλλοντολογικού τουρισμού για παιδιά κι ενήλικες από ολόκληρη την ελληνική χερσόνησο – λειτουργώντας ουσιαστικά ως ανοιχτό, λειτουργικό πάρκο ευρωπαϊκών προδιαγραφών μεσογειακής βλάστησης. Με πληροφόρηση για τη χλωρίδα και την πανίδα που ενδημούν στο πάρκο, με εκπαιδευτικούς περιπάτους και παιχνίδι για παιδιά, με σεμινάρια κηποτεχνίας και βοτανικής, με ξύλινα κιόσκια αναψυχής, με εργαστήρια φυσικής δόμησης, κ.τ.λ.. Προκειμένου να καταστεί εφικτό μια μέρα το Παπαστράτειο Δημοτικό Πάρκο Αγρινίου να διατεθεί, ως φυσικό στολίδι ξανά στην κοινωνία, σίγουρα χρειάζεται πολλά να γίνουν.
Ποιοί/-ές είναι αυτοί/-ές που δεν θέλουν ένα τέτοιο πάρκο αντάξιο της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής του αξίας; Ποιοί/-ές θέλουν να καταστρέψουν το πάρκο με παράλογες μελέτες; Την αποκλειστική ευθύνη μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, τη φέρει η προηγούμενη δημοτική αρχή.
Eμείς ως κάτοικοι Αγρινίου θέλουμε το Πάρκο όπως το ζούσαμε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70, χωρίς τις καταστροφικές παρεμβάσεις όσων κόπτονται για την «ανάπλαση» του. Ένα πάρκο φωτισμένο, καθαρό, περιφραγμένο και γεμάτο με φροντισμένα δένδρα, με χωμάτινες ευκολοδιάβατες διαδρομές, με συντροφιά τη δροσιά και το κελάρυσμα του νερού στις αρδευτικές διαδρομές του.
Τέλος χρειάζεται να γίνει κατανοητό απ’ όλα τα ενεργά κύτταρα της κοινωνίας πως οι αγώνες των λαών για την προστασία της φύσης και του πολιτισμού – ενάντια στην αγοραία εμπορευματοποίηση της γης και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος – δεν αφορούν μόνο στην προστασία των φυτικών ή ζωικών ειδών, για τα οποία ανυπερθέτως πρέπει να μαχόμαστε. Οι αγώνες αυτοί αφορούν, επίσης, στο σταμάτημα της εξαθλίωσης της κοινωνίας και της εκποίησης του δημόσιου πλούτου, ώστε με αυτό-οργάνωση και συμμετοχή να υπερβούμε την κουλτούρα της ανάθεσης που έχει κλέψει τις ζωές μας. Φυσικά συμμετέχοντας καθεμιά και καθένας από εμάς σε μία ανοιχτή ενεργή διαδικασία όλη αυτή την κρίσιμη χρονική περίοδο, έχουμε αντιληφθεί πως, αν δεν αντισταθούμε σ’ όλες τις γειτονιές, οι πόλεις μας θα γίνουν μοντέρνες φυλακές.
Η ανοιχτή συνέλευση για την προστασία και αναζωογόνηση του πάρκου Αγρινίου, ανεξάρτητη από κάθε φορέα, αυτοδιαχειριζόμενη και αυτόνομη στις λειτουργικές της διαδικασίες, έσπειρε τα πρώτα σποράκια που έχουν ήδη φυτρώσει.
ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ – ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΔΕΝ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ!
ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ
ΤΟΥ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΕΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΓΡΙΝΙΟΥ
Κάθε Κυριακή ώρα 20.00, συνέλευση στο χώρο του αναψυκτηρίου του Πάρκου
Δείτε περισσότερα στην ιστοσελίδα Σώστε το Πάρκο Αγρινίου